# 87. Myśli znane i nieznane... (odsłona 18)

Helena Mniszkówna, z domu Mniszek-Tchorznicka (właściwe nazwisko: primo voto Chyżyńska, secundo voto: Rawicz Radomyska z Mniszek-Tchorznickich), ps. literacki: Helena Mniszek (ur. 24 maja 1878 roku w majątku Kurczyce na Wołyniu, zm. 18 marca 1943 w Sabniach na Podlasiu) – polska powieściopisarka. Była autorką romansów z życia wyższych sfer. Nazywana przez Antoniego Langego spadkobierczynią sławy p. Rodziewiczówny. Dziś mija 71 rocznica Jej śmierci.

Napisała sporo powieści osadzonych w życiu wyższych sfer i arystokracji polskiej, ale Jej najbardziej znany dziełem jest „Trędowata”. Rękopis „Trędowatej”  recenzował sam Bolesław Prus, który był przyjacielem z dzieciństwa stryja Mniszkówny.

Panie i Panowie dziś cytaty zaczerpnięte z „Trędowatej”. To naprawdę nie jest powieść dla gospodyń domowych. Można wyczytać z niej bardzo dużo mądrych sentencji…zobaczcie sami.

A tęsknota to jakby wielka chmura rozmaitych odcieni uczuć... to wielka czara pierwiastków rozmaitych wrażeń... to gołąb pocztowy miłości...

W tęsknocie są uczucia ciche, słodkie, są nieme, lecz tkliwe rozrzewnienia, jak zawsze jakiś pyłek żalu, odrobina goryczy i skarga. Gdy się tęskni, różnorodność wrażeń jest tak wielka, że się samemu nie wie, co nam jest, bo można być jednocześnie i wesołym, i smutnym, i tkliwym, i szorstkim, a wszystko się zamyka w jednym słowie – tęsknota!

Batalia z kobietą bywa nieraz większą nieostrożnością niż targanie lwa za ucho, bo nigdy nie jest się pewnym, jaka wyniknie niespodzianka.

Czas to bezwzględny rylec. Zmienia postać ziemi, więc zasnuwa i wszelkie bóle w duszy człowieka.

Kobieta jest istotą, o którą mężczyzna walczy, a im ona ma większe pazurki, tym walczy o nią wytrwalej.

Myślałem niegdyś, że największym bogactwem i warunkiem do szczęścia jest rozum, a ubóstwem – nędza umysłowa. Teraz powiem z dopełnieniem: największym szczęściem w życiu jest miłość, młodość i rozum. To są oceany – reszta wszystko źródełka!

Na świecie dużo jest kobiet, ale trzeba umieć wybierać takie, co obok dobrego smaku posiadają jeszcze dobrą przyprawę.

Nic się świat nie zmienia, nic. Zawsze jest młody i pełen życia... Tylko ludzie na nim więdną, rozpadają się w popiół, a na ich miejscu wyrastają nowi, ci najmłodsi, by z czasem także spopieleć. I dziwna rzecz, moje dziecko, że my, starzy, już zmęczeni życiem, pragnący spoczynku, nie narzekamy jednak na świat. To życie sterało nas, a pozostało miłym. Narzekają młodzi. Zły objaw!...

Nie wedle oprawy sądzi się drogi kamień, lecz wedle prawdziwej wartości. I w złocie znajdują się falsyfikaty.

Powstające uczucie jest podobne do gmachu nowo wznoszonych murów. I dobrze jest, gdy cegłą jest sama miłość, oparta na cemencie szacunku. Tylko na cemencie – glina wyłączona.

Żelazne wiązania – to stałość.

Kielnia – to zaufanie, łączące miłość z szacunkiem.

Krokwie i sklepienie – to warunki i okoliczności. Mogą być one bardzo wyniosłe lub też dość niskie.

Tynkiem jest wiara. Powinna posiadać wielką siłę, chcąc uchronić mur od ruiny.

Wapno – to opinia świata. Szczęśliwie, jeśli pokrywa mur już zlasowane – nieszczęśliwie, jeśli przed zlasowaniem, czyli przed ustaloną reputacją, bo wówczas byle zły powiew łamie wapno i kruszy.

Fundamentem – pociąg zmysłowy.

Powstałe na nim gmachy uczuć bywają najwspanialsze, jeśli zaś istnieje bez przerwy, wówczas są najtrwalsze. Ale fundamentem może być również jedność duchowa, wspólność myśli i zapatrywań.(...)

A może istotnie bez pociągu zmysłowego nie ma szału w miłości i sama miłość za blado by wyszła, jak obraz cenny artyzmem, bogaty w technikę i koloryt, lecz pozbawiony odpowiedniego światła.

Szczęście ma płatki delikatne, trzeba je otulać w sobole i gronostaje.

A może macie ochotę poznać „Trędowatą”?

Polecam Wam do przeczytania

„Trędowata” – Helena Mniszkówna

Wydawnictwo: Kallisto

Oprawa: miękka

Rok wydania: 2000

Liczba stron: 562

Kupisz:

„Trędowata" to najsłynniejszy polski melodramat i absolutny bestseller literatury międzywojennej. Powieść z 1909 roku przenosi nas do dziewiętnastowiecznego świata balów, pałaców, egzaltowanych dam i wszechobecnej aury arystokracji. Jest to też jednak świat intryg i arystokratycznych konwenansów. Czy w takiej rzeczywistości mezalians, jakim jest miłość ubogiej guwernantki Stefani Rudeckiej i zamożnego ordynata Waldemara Michorowskiego ma szanse przetrwania?